Trước đây việc làm rõ hồ sơ dự thầu thuộc trách nhiệm và nghĩa vụ của nhà thầu, tuy nhiên chưa được luật hóa nghiêm khắc nên tình trạng "thích thì làm rõ" không "thích" thì thôi diễn ra khá phổ biến. Tuy nhiên, khi Luật Đấu thầu 2023 ra đời đã cụ thể hóa một số hành vi thông thầu và có trường hợp cố tình không làm rõ hồ sơ dự thầu sẽ bị khép vào hành vi thông thầu. Hãy cùng DauThau.info xem xét cụ thể các trường hợp này với bài viết sau đây.
Thông thầu theo khoản 3 Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 (Có hiệu lực từ 01/01/2024) bao gồm những hành vi sau:
Dàn xếp, thỏa thuận, ép buộc để một hoặc các bên chuẩn bị hồ sơ dự thầu hoặc rút hồ sơ dự thầu để một bên trúng thầu.
Dàn xếp, thỏa thuận để từ chối cung cấp hàng hóa, dịch vụ, không ký hợp đồng thầu phụ hoặc thực hiện các hình thức thỏa thuận khác nhằm hạn chế cạnh tranh để một bên trúng thầu.
Nhà thầu, nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm đã tham dự thầu và đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu nhưng cố ý không cung cấp tài liệu để chứng minh năng lực, kinh nghiệm khi được bên mời thầu yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu hoặc khi được yêu cầu đối chiếu tài liệu nhằm tạo điều kiện để một bên trúng thầu.
Nhà thầu cố tình không làm rõ hồ sơ dự thầu
Gần đây, chúng tôi nhận được nhiều phản ánh 2 chiều về tình trạng gia tăng vấn đề làm rõ hồ sơ dự thầu. Trong đó nổi cộm lên vấn đề một nhà thầu A rõ ràng có đủ năng lực kinh nghiệm và đã trúng thầu ở địa phương X, tuy nhiên khi tham gia gói thầu khác cùng địa phương X đó, nhà thầu A lại bị đánh trượt do không đủ năng lực ở gói thầu cũng gần tương tự, điều này dấy lên nghi vấn nhà thầu A cố tình không cung cấp tài liệu để chứng minh mình đạt năng lực kinh nghiệm mục đích để nhà thầu khác trúng thầu.
Trở lại với tình huống được quy định trong Luật Đấu thầu 2023, chúng ta có thể chia làm 2 trường hợp sau:
Trường hợp 1 "Nhà thầu, nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm đã tham dự thầu và đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu nhưng cố ý không cung cấp tài liệu để chứng minh năng lực, kinh nghiệm khi được bên mời thầu yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu": Ở đây chúng ta thấy là nhà thầu đã tham dự thầu và được đánh giá đạt theo hồ sơ mời thầu, tuy nhiên có thể nhà thầu không đính kèm các tài liệu như báo cáo tài chính, hợp đồng tương tự, nhân sự hay thiết bị huy động, sau đó khi được yêu cầu cung cấp bổ sung các tài liệu này thì "lặng im" cố tình không cung cấp. Trường hợp này Luật xác nhận là nhà thầu đã có hành vi thông thầu.
Trường hợp 2 "Khi được mời đối chiếu tài liệu" thì cũng cố tình "lặng im" không cung cấp các tài liệu để đối chiếu. Trường hợp này Luật xác nhận là nhà thầu đã có hành vi thông thầu, dù cố tình hay vô ý.
Điều đáng tiếc ở đây mà Luật chưa có khả năng bao trùm các tình huống, đó là tình trạng nhà thầu có đủ năng lực, nhưng cố tình không cung cấp các tài liệu để chứng minh khi tham dự thầu, chỉ tham dự thầu với tư cách gạch lót đường, hoặc khi có biến thì tìm cách câu kết với bên mời thầu để làm rõ lúc đó mới bổ sung "tòi" ra những tài liệu có đủ năng lực kinh nghiệm thực hiện gói thầu. Thực sự, đây cũng là điểm khó cho những người biên soạn luật, bởi lẽ trách nhiệm trung thực là của nhà thầu, không thể áp đặt việc chứng minh nhà thầu trung thực là trách nhiệm bên mời thầu/tổ chuyên gia phải làm một khi mà nhà thầu đã cố tình giấu hoặc dựa vào nhiều lý do mà không cung cấp (!). Tuy nhiên, nhà thầu cũng cần lưu ý rằng, một khi bị phát hiện thì bị quy kết là hành vi gian lận, cũng là 1 trong những hành vi bị cấm trong đấu thầu.
Ngoài tình huống trên, gần đây chúng tôi cũng nhận khá nhiều phản ánh việc Bên mời thầu "nhũng nhiễu" nhà thầu ở bước làm rõ lẫn đối chiếu tài liệu. Ví dụ, có đơn vị yêu cầu nhà thầu phải đưa nhân sự huy động cầm theo bằng cấp gốc của mình đến trình diện bên mời thầu, mặc dù hồ sơ mời thầu không quy định cũng như các mẫu hồ sơ mời thầu cũng không yêu cầu điều này. Việc yêu cầu trái khoáy như trên cũng dấy lên nghi vấn bên mời thầu "cố tình" làm khó nhà thầu.
Xử lý khi nhà thầu cố tình không làm rõ?
Như đã phân tích mở mục 2 nên trên, nếu nhà thầu rơi vào 2 trường hợp trên hoặc rơi vào trường hợp gian lận, nhà thầu sẽ bị kết luận là vi phạm Điều 16 - Các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu, khi đó căn cứ khoản 2 Điều 37 Nghị định 122/2021/NĐ-CP:
Điều 37. Vi phạm các điều cấm trong đấu thầu
Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau mà không phải là tội phạm theo quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự:
1. Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu. 2. Thông thầu.
3. Gian lận trong đấu thầu.
4. Cản trở hoạt động đấu thầu.
5. Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu.
6. Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu.
7. Chuyển nhượng thầu trái phép.
Đối với cá nhân có hành vi thông thầu thì người thông thầu nếu không bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng (1/2 mức phạt đối với tổ chức). Ngoài ra, theo Điều 222 Bộ luật Hình sự 2015, được bổ sung bởi điểm k khoản 1 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 người thông thầu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong những trường hợp sau:
Thông thầu gây thiệt hại trên 100.000.000 đồng.
Thông thầu gây thiệt hại dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
Và tùy thuộc vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội mà người thông thầu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo các khung hình phạt tương ứng được quy định tại Điều 222 nêu trên.
Đồng thời người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Bài viết trên đây DauThau.info đã phân tích tình huống nhà thầu cố tình không làm rõ hồ sơ dự thầu sẽ bị xử lý ra sao. Trường hợp quý khách hàng gặp các tình huống phát sinh có thể liên lạc với DauThau.info để trợ giúp:
Chào Bạn, Bạn chưa đăng nhập, vui lòng đăng nhập để sử dụng hết các chức năng dành cho thành viên.
Bạn có thể sử dụng tài khoản ở DauThau.info để đăng nhập trên DauThau.Net và ngược lại!
Nếu Bạn chưa có tài khoản thành viên, hãy đăng ký.
Việc này chỉ mất 5 phút và hoàn toàn miễn phí! Tài khoản này của bạn có thể sử dụng chung ở tất cả hệ thống của chúng tôi, bao gồm DauThau.info và DauThau.Net
"Có lẽ chỉ khi màn đêm buông xuống, một chiếc giường, một tấm chăn ấm áp cùng một giấc mơ đẹp, mới có thể an ủi được cuộc sống mỗi ngày đều có quá nhiều chuyện không như ý của chúng ta. "
Hòa Hỏa
Sự kiện trong nước: Nguyễn Đức Thuận tên thật là Bùi Phong Tư, sinh...