Chủ thầu là gì? Quy định về điều kiện để xác định tư cách hợp lệ của chủ thầu

Chủ thầu là gì?

Pháp luật đấu thầu hiện hành chưa đưa ra định nghĩa cụ thể về khái niệm chủ thầu. Tuy nhiên, quý doanh nghiệp có thể hiểu:

“Chủ thầu (hay còn gọi là tổng thầu) là nhà thầu trực tiếp ký kết hợp đồng với bên mời thầu để thực hiện một phần, một số phần hoặc toàn bộ nội dung công việc của gói thầu theo hồ sơ mời thầu.”

Việc xác định rõ vai trò và vị trí của chủ thầu trong quá trình đấu thầu và thực hiện hợp đồng có ý nghĩa quan trọng trong quản lý dự án và đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật. Mặc dù chưa được định nghĩa cụ thể trong luật, nhưng khái niệm chủ thầu vẫn được sử dụng phổ biến trong thực tiễn với hàm ý chỉ nhà thầu chính chịu trách nhiệm toàn diện về việc triển khai gói thầu. Để trở thành chủ thầu hợp lệ, nhà thầu cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện về tư cách pháp lý, năng lực và kinh nghiệm theo quy định hiện hành.

Chủ thầu tiếng Anh là gì?

“Chủ thầu" trong tiếng Anh thường được dịch là: Contractor. Đây là từ được dùng phổ biến nhất hiện nay. 

Ví dụ cụ thể về đoạn văn có sử dụng cụm từ “contractor” trong tiếng Anh:

“In international bidding, the contractor is required to demonstrate experience in similar overseas projects. All submitted documents must be translated into English and certified as per the bidding regulations.” (Tạm dịch: Trong đấu thầu quốc tế, chủ thầu được yêu cầu chứng minh kinh nghiệm thực hiện các dự án tương tự ở nước ngoài. Tất cả hồ sơ nộp thầu phải được dịch sang tiếng Anh và chứng thực theo quy định đấu thầu.)

Nếu bạn đang tìm kiếm một tài liệu tổng hợp các thuật ngữ Anh – Việt thường dùng trong lĩnh vực đấu thầu và hợp đồng, bài viết Thuật ngữ Anh – Việt trong đấu thầu và hợp đồng sẽ là nguồn tham khảo hữu ích, hiểu đúng các khái niệm và thuật ngữ chuyên ngành khi tiếp cận các tài liệu, hồ sơ bằng tiếng Anh dễ dàng hơn. 

Chủ thầu tiếng Trung là gì?

"Chủ thầu" trong tiếng Trung là: 承包商 (chéngbāo shāng)

Nếu muốn nói rõ là chủ thầu chính, bạn có thể dùng: 总承包商 (zǒng chéngbāo shāng): Nhà thầu chính / tổng thầu.

Ví dụ cụ thể về đoạn văn có sử dụng cụm từ “承包商” trong tiếng Trung:

“在国际招标项目中，承包商需要具备类似海外项目的经验。所有投标文件必须翻译成英文并按照规定进行公证.”

(Tạm dịch: Trong các dự án đấu thầu quốc tế, chủ thầu cần có kinh nghiệm với các dự án tương tự ở nước ngoài. Tất cả hồ sơ dự thầu phải được dịch sang tiếng Anh và công chứng theo quy định.)

Chủ thầu xây dựng là gì?

Chủ thầu (hay nhà thầu xây dựng) là tổ chức/đơn vị có đầy đủ năng lực để xây dựng công trình cho các chủ đầu tư. Họ sẽ ký hợp đồng với chủ đầu tư và thầu toàn bộ các công việc, dự án liên quan đến công trình ấy.

Một số đặc điểm của chủ thầu xây dựng:

• Thường là tổng thầu hoặc nhà thầu chính

• Có thể tự thi công hoặc thuê các nhà thầu phụ để thực hiện từng phần việc

• Chịu trách nhiệm về tiến độ, chất lượng, an toàn lao động và chi phí xây dựng theo hợp đồng

• Phải có năng lực pháp lý, tài chính và chuyên môn, được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật (ở Việt Nam là theo Luật Xây dựng)

Chủ thầu xây dựng tiếng Hàn là gì?

Chủ thầu xây dựng trong tiếng Hàn là: 건설업자 (geonseol-eopja) - nghĩa là người kinh doanh xây dựng, chủ thầu xây dựng. Ngoài ra, nếu muốn nhấn mạnh tổng thầu, có thể dùng: 종합건설업체 (jonghap geonseol-eopche) - công ty tổng thầu xây dựng.

Dưới đây là một đoạn văn cụ thể sử dụng cụm từ "건설업자" trong tiếng Hàn:

“이 공사는 경험 많은 건설업자가 맡고 있어 품질에 대한 신뢰가 높습니다. 특히 현장 안전 관리와 공정 일정 준수가 철저하게 이루어지고 있습니다.”

(Tạm dịch: Công trình này do một chủ thầu xây dựng giàu kinh nghiệm đảm nhiệm nên chất lượng được đánh giá rất cao. Đặc biệt, công tác an toàn lao động và tiến độ thi công đều được quản lý nghiêm ngặt”)

Chủ thầu xây dựng tiếng Trung là gì? 

Chủ thầu xây dựng trong tiếng Trung là: 建筑承包商 (jiànzhù chéngbāo shāng). Đây là cách nói chung để chỉ doanh nghiệp hoặc cá nhân nhận thi công các công trình xây dựng theo hợp đồng.

Đoạn văn cụ thể về cách sử dụng cụm từ “建筑承包商” trong tiếng Trung:

“在施工过程中，建筑承包商严格按照设计图纸进行操作，并确保每一道工序都符合质量标准。项目得以顺利推进，得到了业主的高度评价.”

(Tạm dịch: Trong quá trình thi công, chủ thầu xây dựng đã thực hiện nghiêm ngặt theo bản vẽ thiết kế và đảm bảo mọi công đoạn đều đạt tiêu chuẩn chất lượng. Dự án tiến triển thuận lợi và nhận được đánh giá cao từ chủ đầu tư.)

Điều kiện để xác định tư cách hợp lệ của chủ thầu là gì?

Điều kiện để xác định tư cách hợp lệ của chủ thầu được quy định tại Điều 5 Luật Đấu thầu 2023 như sau:

Chủ thầu là tổ chức có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

• Đối với chủ thầu trong nước: là doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác, đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đăng ký thành lập, hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam. Đối với chủ thầu nước ngoài: có đăng ký thành lập, hoạt động theo pháp luật nước ngoài;

• Hạch toán tài chính độc lập;

• Không đang trong quá trình thực hiện thủ tục giải thể hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác; không thuộc trường hợp mất khả năng thanh toán theo quy định của pháp luật về phá sản;

• Có tên trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trước khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;

• Bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo quy định tại Điều 6 của Luật này;

• Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu theo quyết định của người có thẩm quyền, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại khoản 3 Điều 87 của Luật này;

• Không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự;

• Có tên trong danh sách ngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn;

• Đối với chủ thầu nước ngoài, phải liên danh với nhà thầu trong nước hoặc sử dụng nhà thầu phụ trong nước, trừ trường hợp nhà thầu trong nước không đủ năng lực tham gia vào bất kỳ phần công việc nào của gói thầu.

Chủ thầu là hộ kinh doanh có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

• Có giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo quy định của pháp luật;

• Không đang trong quá trình chấm dứt hoạt động hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh; chủ hộ kinh doanh không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự;

• Có tên trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trước khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;

• Bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo quy định tại Điều 6 của Luật này;

• Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu theo quyết định của người có thẩm quyền, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại khoản 3 Điều 87 của Luật này;

• Có tên trong danh sách ngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn;

Chủ thầu là cá nhân có tư cách hợp lệ khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

• Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định pháp luật của nước mà cá nhân đó là công dân;

• Có chứng chỉ chuyên môn phù hợp trong trường hợp pháp luật có quy định;

• Không đang trong thời gian bị cấm tham dự thầu theo quyết định của người có thẩm quyền, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại khoản 3 Điều 87 của Luật này;

• Không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự;

*** Lưu ý: Chủ thầu có tư cách hợp lệ theo quy định tại (1), (2), (3) nêu trên được tham dự thầu với tư cách độc lập hoặc liên danh.

Trách nhiệm của chủ thầu

Trách nhiệm của chủ thầu trong quá trình đấu thầu phải kể đến như:

• Lập hệ thống quản lý chất lượng phù hợp với quy mô công trình, trong đó quy định trách nhiệm của từng cá nhân, từng bộ phận đối với việc quản lý chất lượng công trình xây dựng.

• Phân định trách nhiệm quản lý chất lượng công trình xây dựng giữa các bên trong trường hợp áp dụng hình thức tổng thầu thi công xây dựng công trình; tổng thầu thiết kế và thi công xây dựng công trình; tổng thầu thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình; tổng thầu lập dự án đầu tư xây dựng công trình, thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình và các hình thức tổng thầu khác (nếu có).

• Bố trí nhân lực, cung cấp vật tư, thiết bị thi công theo yêu cầu của hợp đồng và quy định của pháp luật có liên quan.

• Tiếp nhận và quản lý mặt bằng xây dựng, bảo quản mốc định vị và mốc giới công trình.

• Lập và phê duyệt biện pháp thi công trong đó quy định rõ các biện pháp bảo đảm an toàn cho người, máy, thiết bị và công trình tiến độ thi công, trừ trường hợp trong hợp đồng có quy định khác.

Mối liên quan giữa chủ thầu và nhà thầu

Mối liên quan giữa chủ thầu và nhà thầu là mối quan hệ hợp đồng, trong đó chủ thầu là bên ký hợp đồng trực tiếp với chủ đầu tư để thực hiện toàn bộ hoặc một phần công việc dự án, còn nhà thầu là bên thực hiện công việc theo chỉ đạo của chủ thầu. 

Chủ thầu:

• Bên trực tiếp ký hợp đồng với chủ đầu tư

• Chịu trách nhiệm quản lý và thực hiện toàn bộ công việc dự án

• Có thể thuê nhà thầu phụ thực hiện một phần công việc

Nhà thầu:

• Bên được chủ thầu thuê để thực hiện một phần công việc

• Chịu trách nhiệm thực hiện công việc được giao bởi chủ thầu

• Không trực tiếp ký hợp đồng với chủ đầu tư

Hợp đồng:

• Hợp đồng giữa chủ đầu tư và chủ thầu là hợp đồng chính, xác định quyền và nghĩa vụ của các bên

• Hợp đồng giữa chủ thầu và nhà thầu là hợp đồng thầu phụ, xác định trách nhiệm của nhà thầu đối với công việc được giao

Những câu hỏi thường gặp về chủ thầu

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về chủ thầu mà quý doanh nghiệp cần nắm, cụ thể:

Câu 1: Vai trò của chủ thầu xây dựng được thể hiện ở những khía cạnh nào?

Sau đây là một số vai trò chính của chủ thầu từ trong quá trình đấu thầu và thực hiện, cụ thể:

• Chịu trách nhiệm thầu chính trong quá trình tham dự thầu

• Lựa chọn nhà thầu phụ thông qua đấu thầu hoặc chỉ định thầu phù hợp với hợp đồng Tổng thầu thi công xây dựng đã ký và quy định pháp luật về đầu tư xây dựng công trình;

• Chịu trách nhiệm toàn diện với chủ đầu tư trong quá trình thi công và giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thi công.

• Giám soát toàn bộ biện pháp thi công trong phạm vi công trường của toàn bộ dự án.

• Bổ sung hoặc thay thế các nhà thầu phụ (nếu cần) để đảm bảo chất lượng, giá cả và tiến độ thực hiện các công việc của hợp đồng sau khi được chủ đầu tư chấp thuận.

Câu 2: Chủ thầu nộp hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với bên nào?

Trong hoạt động đấu thầu, chủ thầu nộp hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển phải độc lập về pháp lý và độc lập về tài chính với các bên được quy định tại khoản 1 Điều 6 Luật Đấu thầu 2023 gồm:

• Nhà thầu tư vấn lập hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, quản lý dự án, giám sát; nhà thầu tư vấn lập, thẩm tra, thẩm định hồ sơ thiết kế, dự toán; nhà thầu tư vấn lập, thẩm định nhiệm vụ khảo sát, thiết kế;

• Nhà thầu tư vấn đánh giá hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển;

• Nhà thầu tư vấn thẩm định kết quả mời quan tâm, kết quả sơ tuyển;

• Chủ đầu tư, bên mời thầu, trừ trường hợp nhà thầu là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc cơ quan quản lý nhà nước có chức năng, nhiệm vụ được giao phù hợp với tính chất gói thầu của cơ quan quản lý nhà nước đó hoặc là công ty thành viên, công ty con của tập đoàn, tổng công ty nhà nước có ngành, nghề sản xuất, kinh doanh chính phù hợp với tính chất gói thầu của tập đoàn, tổng công ty nhà nước đó.

Lời kết

Hiểu đúng khái niệm chủ thầu và nắm rõ các quy định pháp luật về tư cách hợp lệ là bước đầu quan trọng để cá nhân, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực xây dựng và đấu thầu tham gia hiệu quả vào các dự án. Dù chủ thầu là cách gọi thông dụng trong thực tế, song việc đảm bảo đủ tư cách pháp lý của nhà thầu theo Luật Đấu thầu là điều kiện tiên quyết để ký kết, thực hiện hợp đồng và tránh các rủi ro pháp lý. 

Hy vọng bài viết đã giúp bạn có cái nhìn rõ ràng và chính xác hơn để chủ động chuẩn bị, đăng ký và tham gia đấu thầu một cách bài bản, chuyên nghiệp hơn.

Trường hợp cần được hỗ trợ cung cấp các giải pháp phần mềm liên quan đến lĩnh vực đấu thầu hoặc tư vấn liên quan đến tình huống đấu thầu, vui lòng liên hệ:

• Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ đấu thầu: https://support.dauthau.net    

• Zalo OA: https://zalo.me/710508638087188690   

• Hotline: 0904.634.288 hoặc 024.8888.4288

• Email: [email protected]

• Kênh chat: m.me/dauthau.info    

• Group Hỗ trợ nhà thầu: www.fb.com/groups/nhathaumuasamcong