Luật đấu thầu 2023: Đổi mới trong quy định thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu

1. Quy định về thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu theo Luật Đấu thầu 2013

Hiện tại, theo Điều 87 Luật Đấu thầu 2013 (Luật Đấu thầu hiện hành, có hiệu lực đến ngày 31/12/2023) quy định về thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động đấu thầu như sau:

1. Thanh tra hoạt động đấu thầu:

a) Thanh tra hoạt động đấu thầu được tiến hành đối với tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đấu thầu quy định tại Luật này;

b) Thanh tra hoạt động đấu thầu là thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực đấu thầu. Tổ chức và hoạt động của thanh tra về đấu thầu được thực hiện theo quy định của pháp luật về thanh tra.

2. Kiểm tra hoạt động đấu thầu:

a) Kiểm tra hoạt động đấu thầu bao gồm: kiểm tra việc ban hành văn bản hướng dẫn về đấu thầu của các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp; kiểm tra đào tạo về đấu thầu; kiểm tra việc lập và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; kiểm tra việc tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; ký kết hợp đồng và các hoạt động khác liên quan đến đấu thầu;

b) Kiểm tra về đấu thầu được tiến hành thường xuyên hoặc đột xuất theo quyết định của người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền kiểm tra.

3. Giám sát hoạt động đấu thầu:

Việc giám sát hoạt động đấu thầu là công việc thường xuyên của người có thẩm quyền nhằm bảo đảm quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư tuân thủ theo quy định của Luật này.

4. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Trong đó:

1.1. Quy định về thanh tra hoạt động đấu thầu

+ Việc này được tiến hành đối với tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đấu thầu quy định tại Luật Đấu thầu 2013;

+ Thanh tra hoạt động đấu thầu là thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực đấu thầu. Tổ chức và hoạt động của thanh tra về đấu thầu được thực hiện theo quy định của pháp luật về thanh tra.

1.2. Quy định về kiểm tra hoạt động đấu thầu

+ Theo Luật Đấu thầu 2013, kiểm tra hoạt động đấu thầu bao gồm: kiểm tra việc ban hành văn bản hướng dẫn về đấu thầu của các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp; kiểm tra đào tạo về đấu thầu; kiểm tra việc lập và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; kiểm tra việc tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; ký kết hợp đồng và các hoạt động khác liên quan đến đấu thầu;

+ Kiểm tra về đấu thầu được tiến hành thường xuyên hoặc đột xuất theo quyết định của người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, điều này nhằm đảm bảo hiệu quả của quá trình kiểm tra. Trong đó: 

• Kiểm tra thường xuyên, có nghĩa là việc kiểm tra diễn ra định kỳ, trong một chu kỳ đã được xác định trước, giúp giám sát hoạt động đấu thầu tuân thủ các quy định. 

• Kiểm tra đột xuất, hay còn gọi là kiểm tra bất thường, được thực hiện theo quyết định của người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, nhằm phát hiện các vi phạm và xử lý kịp thời.

1.3. Quy định về giám sát hoạt động đấu thầu

Theo Luật Đấu thầu 2013, việc giám sát hoạt động đấu thầu có vai trò quan trọng trong đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả của quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.

Giám sát hoạt động đấu thầu là công việc thường xuyên của người có thẩm quyền nhằm bảo đảm quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, từ giai đoạn chuẩn bị hồ sơ đấu thầu đến việc ký hợp đồng và thực hiện hợp đồng, đảm bảo tuân thủ theo quy định của Luật Đấu thầu.

Mục tiêu giám sát hoạt động đấu thầu là giảm thiểu rủi ro, ngăn ngừa và phát hiện kịp thời các sai sót, vi phạm trong quá trình đấu thầu, từ đó đảm bảo quyền lợi chính đáng của các bên tham gia đấu thầu.

2. Quy định mới về thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu theo Luật Đấu thầu 2023

Quy định về thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu theo Điều 86 Luật Đấu thầu 2023 như sau:

1. Thanh tra hoạt động đấu thầu:

a) Thanh tra hoạt động đấu thầu được tiến hành đối với tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đấu thầu quy định tại Luật này;

b) Tổ chức và hoạt động của thanh tra về đấu thầu thực hiện theo quy định của pháp luật về thanh tra.

2. Kiểm tra hoạt động đấu thầu:

a) Kiểm tra hoạt động đấu thầu được thực hiện theo kế hoạch định kỳ hoặc đột xuất theo quyết định của người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền kiểm tra;

b) Kiểm tra hoạt động đấu thầu được thực hiện đối với một hoặc các hoạt động sau: việc ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện công tác đấu thầu; việc trình, thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu; công tác chuẩn bị lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; công tác tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; việc quản lý và thực hiện hợp đồng; các hoạt động khác liên quan đến hoạt động đấu thầu;

c) Kiểm tra hoạt động đấu thầu được thực hiện theo phương thức kiểm tra trực tiếp hoặc qua báo cáo bằng văn bản;

d) Trình tự, thủ tục kiểm tra: chuẩn bị kiểm tra; tổ chức kiểm tra; kết luận kiểm tra; theo dõi thực hiện kết luận kiểm tra.

3. Giám sát hoạt động đấu thầu:

a) Người có thẩm quyền, cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu thực hiện công tác giám sát hoạt động đấu thầu của chủ đầu tư, bên mời thầu nhằm bảo đảm quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư tuân thủ quy định của Luật này và pháp luật có liên quan;

b) Hoạt động đấu thầu được giám sát bởi cộng đồng, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp chủ trì tổ chức việc giám sát hoạt động đấu thầu của cộng đồng;

c) Cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu thuộc Bộ, ngành, địa phương thực hiện việc giám sát thường xuyên hoạt động đấu thầu đối với các gói thầu thuộc dự án, dự án đầu tư kinh doanh, dự toán mua sắm trên địa bàn, lĩnh vực quản lý;

d) Người có thẩm quyền thực hiện việc giám sát hoạt động đấu thầu đối với các dự án, dự án đầu tư kinh doanh, dự toán mua sắm thuộc phạm vi quản lý;

đ) Giám sát hoạt động đấu thầu được thực hiện đối với một hoặc các nội dung sau: hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu; đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất; quy trình tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;

e) Trình tự, thủ tục giám sát hoạt động đấu thầu của người có thẩm quyền: chuẩn bị giám sát; thực hiện giám sát; báo cáo kết quả giám sát.

4. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Theo đó, Luật Đấu thầu năm 2023 đã cụ thể hơn quy định về thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động đấu thầu, thúc đẩy, tạo điều kiện công bằng cho nhà thầu, nhà đầu tư tham gia và đảm bảo lợi ích của tất cả tổ chức và cá nhân liên quan đến hoạt động đấu thầu. Theo đó, trong Luật Đấu thầu mới, các quy định về thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu đã có nhiều điểm thay đổi, bổ sung, làm rõ. Đặc biệt trong quy định về việc kiểm tra hoạt động đấu thầu và giám sát hoạt động đấu thầu tại khoản 2 và 3 của Điều Luật này. 

Quy định về thanh tra hoạt động đấu thầu

• Thanh tra hoạt động đấu thầu được tiến hành đối với tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đấu thầu quy định tại Luật Đấu thầu 2023;

• Tổ chức và hoạt động của thanh tra về đấu thầu thực hiện theo quy định của pháp luật về thanh tra.

Quy định về kiểm tra hoạt động đấu thầu

Trong nội dung này, giống với Luật Đấu Thầu 2013, Luật Đấu thầu 2023 tiếp tục đề cập đến kế hoạch kiểm tra hoạt động đấu thầu về tính linh hoạt cũng như thích ứng tình hình thực tế: Kiểm tra hoạt động đấu thầu được thực hiện theo kế hoạch định kỳ hoặc đột xuất theo quyết định của người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền kiểm tra.

Về những điểm mới trong quy định kiểm tra hoạt động đấu thầu:

• Mở rộng hơn về phạm vi kiểm tra: Phạm vi kiểm tra sẽ tập trung vào nhiều hoạt động đấu thầu quan trọng hơn. Ngoài việc kiểm tra việc ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo và các giai đoạn lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư như ở Luật Đấu thầu 2013, Luật Đấu thầu mới sẽ tập trung đến cả công tác chuẩn bị lựa chọn nhà thầu và việc quản lý và thực hiện hợp đồng. Điều này thể hiện trong điểm b, khoản 2 của Điều Luật này, qua đó sẽ giúp bao quát hơn, cũng như đảm bảo minh bạch trong toàn bộ quá trình đấu thầu;

• Đa dạng phương thức kiểm tra: Thay vì chỉ giới hạn trong việc kiểm tra trực tiếp hoặc qua báo cáo bằng văn bản, Luật này đã đa dạng hóa các phương thức kiểm tra. Bên cạnh việc kiểm tra trực tiếp tại hiện trường, có thể xem xét sử dụng công nghệ số và công cụ trực tuyến để kiểm tra từ xa. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và tăng cường khả năng kiểm tra đối với nhiều hoạt động đấu thầu cùng một lúc: Kiểm tra hoạt động đấu thầu được thực hiện theo phương thức kiểm tra trực tiếp hoặc qua báo cáo bằng văn bản;

• Tối ưu trình tự, thủ tục kiểm tra: Tối ưu quy trình kiểm tra bằng cách thực hiện đầy đủ các bước trong trình tự, thủ tục kiểm tra gồm: chuẩn bị kiểm tra; tổ chức kiểm tra; kết luận kiểm tra; theo dõi thực hiện kết luận kiểm tra.

Quy định về giám sát hoạt động đấu thầu

Việc giám sát hoạt động đấu thầu trong Luật Đấu Thầu 2023 đã được quy định chi tiết và rõ nét hơn rất nhiều so với Luật Đấu thầu 2013.

Về những điểm mới trong quy định giám sát hoạt động đấu thầu:

• Tăng thêm nội dung giám sát từ phía cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu: Người có thẩm quyền, cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu thực hiện công tác giám sát hoạt động đấu thầu của chủ đầu tư, bên mời thầu. Điều này giúp bảo đảm quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư tuân thủ đúng quy định của Luật Đấu thầu năm 2023 và các pháp luật liên quan.

• Giám sát từ cộng đồng và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Điều này giúp tăng cường sự tham gia dân chủ và công bằng. Đồng thời thúc đẩy cộng đồng tham gia vào giám sát giúp phát hiện các vi phạm, đảm bảo quy trình đấu thầu diễn ra minh bạch;

• Giám sát thường xuyên từ cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu thuộc Bộ, ngành, địa phương: Giám sát thường xuyên hoạt động đấu thầu đối với các gói thầu thuộc dự án, dự án đầu tư kinh doanh, dự toán mua sắm trên địa bàn, lĩnh vực quản lý. Điều này giúp đảm bảo tất cả các bước của quá trình đấu thầu được quản lý chặt chẽ và đáng tin cậy

• Hoạt động giám sát đa dạng hơn: Người có thẩm quyền thực hiện việc giám sát hoạt động đấu thầu đối với các dự án, dự án đầu tư kinh doanh, dự toán mua sắm thuộc phạm vi quản lý. Việc này đảm bảo mọi hoạt động đấu thầu được kiểm soát và hướng dẫn một cách chặt chẽ từ giai đoạn ban đầu đến hoàn thành.

• Thêm quy định về phạm vi giám sát: Giám sát hoạt động đấu thầu được thực hiện đối với một hoặc các nội dung sau: hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu; đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất; quy trình tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư. Điều này giúp đảm bảo toàn diện và công bằng trong các bước của quá trình đấu thầu.

• Tối ưu trình tự, thủ tục giám sát: Trình tự, thủ tục giám sát hoạt động đấu thầu của người có thẩm quyền được thiết lập rõ ràng hơn, từ chuẩn bị giám sát; thực hiện giám sát; báo cáo kết quả giám sát. Tối ưu hóa trình tự giám sát giúp tiết kiệm thời gian và năng lực, từ đó tập trung vào những khâu quan trọng nhất trong quá trình đấu thầu. Từ đó tăng cường hiệu quả giám sát.

Như vậy, DauThau.info đã cung cấp các quy định về việc thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu trong Luật Đấu thầu hiện hành và Luật Đấu thầu 2023 sắp tới sẽ được áp dụng. 

Luật Đấu thầu năm 2023 đã được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2024, trong thời gian tới, DauThau.info sẽ tiếp tục gửi đến bạn các bài viết về Luật Đấu thầu 2023 Hãy thường xuyên theo dõi chuyên mục Tin tức của DauThau.info để cập nhật các thông tin về thị trường đấu thầu nhanh chóng nhất!

Nếu có bất kỳ vấn đề gì thắc mắc trong quá trình tham gia đấu thầu, hãy liên hệ ngay với DauThau.info qua:

• Kênh chat: m.me/dauthau.info
• Hotline: 0904.634.288 hoặc 024.8888.4288
• Email: [email protected]
• Zalo OA: https://zalo.me/710508638087188690
• Group Hỗ trợ nhà thầu: www.fb.com/groups/nhathaumuasamcong